Veiligstellen optische informatiedragers
De KB heeft zo’n 25.000 cd’s, dvd’s en cd-rom’s in haar collectie. Denk aan luisterboeken en gesproken taalcursussen op cd of een woordenboek op cd-rom. Deze zijn vooral uitgegeven tussen 1980 en 2000. Het vormt een belangrijk deel van ons erfgoed. Maar ook vandaag nog worden vaak publicaties op een cd of dvd bij de KB aangeleverd. Deze optische informatiedragers worden steeds ouder. De apparaten die je nodig hebt om de informatie te lezen, worden zeldzamer. Daarom is het belangrijk de informatie uit te lezen en over te zetten. De KB heeft daarvoor een project gestart.
Geschiedenis van het project
In 2019 is de KB gestart met een project waarin alle cd’s, dvd’s en cd-rom’s uit het magazijn worden opgehaald en de informatie erop wordt veiliggesteld. We lezen elke drager uit met een apart leesstation. Vervolgens maken we er een digitale kopie van. De originele cd, dvd of cd-rom wordt daarna teruggeplaatst in het magazijn. De digitale kopie bewaren we in het digitaal magazijn.
De KB maakte voor dit proces zelf software waarmee we bijhouden welke informatiedrager we hebben behandeld en of alle informatie goed is overgezet. Deze software, IROMLAB, is open source. De software is dus beschikbaar voor iedereen.
Inmiddels zijn ruim 15.000 cd’s, dvd’s en cd-rom’s uitgelezen en is de digitale informatie veiliggesteld. We verwachten eind 2023 klaar te zijn met dit project.
Voor wie is dit project interessant?
Iedereen die digitale informatie bewaart, krijgt vroeg of laat te maken met problemen. Het opslagmedium, zoals een cd of dvd, is bijvoorbeeld verouderd. Ook kun je problemen ervaren bij het uitlezen van de gegevens.
Als je thuis maar een kleine collectie cd’s hebt, is dat niet zo’n groot probleem. Voor grote instellingen, zoals de KB, is dat anders. Voor ons is het een grote uitdaging de informatie goed over te zetten. We willen de kennis over dit project graag delen met andere instellingen in Nederland.
Dragers van ons verleden
Vanaf ongeveer 1980 werd veel informatie bewaard en verspreid op cd’s, cd-roms en dvd’s. Na 2000 werd dat weer minder door de opkomst van het internet. Daarmee zijn deze dragers belangrijke uitgaven van ons digitale verleden.
Nationale samenwerking
Niet alleen de KB heeft te maken met veroudering van informatiedragers. In 2020 is een nationaal onderzoek uitgevoerd naar de staat van informatiedragers in Nederlandse erfgoedcollecties. Dit onderzoek, opgezet door het Netwerk Digitaal Erfgoed (NDE), toont aan dat veel erfgoedinstellingen in Nederland hetzelfde probleem hebben. Het gaat niet alleen om cd’s, maar ook om floppydisks, videobanden en cassettes.
Met dit project doen we ons best deze collectie veilig te stellen. Tegelijk doen we belangrijke kennis en ervaring op waarmee we andere instellingen kunnen helpen. We delen onze kennis en ervaringen met bibliotheken, archieven en musea in Nederland. Ook maakten we in het NDE een aparte webpagina waarop we deze kennis delen.
Contact
Gijs Leffelaar, functioneel beheerder
gijs.leffelaar@kb.nl
